Breytingar á viðmiðunarverðum 4. september 2018

Á fundi úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna var ákveðið að hækka viðmiðunarverð vegna viðskipta milli skyldra aðila um 1,2% á slægðum  þorski og um 7,8% á óslægðum þorski frá og með 3. september 2018. Frá sama tíma var ákveðið að lækka viðmiðunarverð á óslægðri ýsu um 7% vegna viðskipta milli skyldra aðila.

Fiskverð í viðskiptum milli skyldra aðila.

Þegar fiskverð í viðskiptum milli skyldra aðila lækkar, sérstaklega ef það lækkar tvo mánuði í röð, fáum við oft spurningar um á hvaða grundvelli verðið sé lækkað. Sjaldnar er spurt um ástæður fiskverðshækkana.

Eins og menn muna var í kjarasamningunum sem undirritaðir voru í febrúar 2017 ákveðið að viðmiðunarverð á þorski, ýsu og karfa tækju mið af þriggja mánaða meðaltali á verði þessara tegunda á fiskmörkuðunum. Miðað er við að verð á fiski að ákveðinni þyngd miðist við 80% af skilaverði (markaðsverð að frádregnum 5% uppboðskostnaði) síðustu þriggja mánaða á fiskmörkuðunum. Verð á öðrum þyngdum fisksins miðast síðan við fyrirfram gefna þyngdarkúrfu hverrar tegundar fyrir sig. Viðmiðunarverð á þorski og ýsu er ákveðið sérstaklega fyrir slægðan fisk annars vegar og óslægðan fisk hins vegar. Verðið á fiskmörkuðunum til viðmiðunar er eingöngu miðað við verð á fiski sem boðinn er upp á mörkuðunum án VS afla sem seldur er á fiskmörkuðunum. Bein fiskviðskipti í gegn um fiskmarkaðina og sala á VS afla á uppboði eru sem sagt ekki tekin með í meðalverði á fiskmörkuðunum þegar viðmiðunarverð milli skyldra aðila er ákvarðað.

Auk fiskmarkaðsverðsins eru breytingar á afurðaverði framangreindra tegunda hafðar til hliðsjónar við verðlagninguna þannig að ef verð á fiskmörkuðum breytist úr takti við breytingar á afurðaverði í íslenskri mynt grípur úrskurðarnefndin inn í verðlagninguna. Miðað er við ±5% frávik til lengri tíma litið.

Í kerfinu er eins mánaða töf á verðákvörðunum. Sem dæmi lækkaði þriggja mánaða meðaltal á slægðum þorski á fiskmörkuðunum vegna mánaðana október, nóvember og desember árið 2017 um 1,9% frá meðaltali mánaðanna september, október og nóvember sama ár. Þetta leiddi til þess að verð á slægðum þorski lækkað frá og með 5. janúar 2018 um 1,9%. Verð á slægðum þorski hækkaði hins vegar um 2,1% frá meðaltali mánaðanna október, nóvember og desember 2017 til meðaltals mánaðanna nóvember og desember 2017 og janúar 2018. Þetta leiddi til þess að verð á slægðum þorski var hækkað um 2,1% frá og með 5. febrúar 2018. Með sömu aðferð var verð á slægðum þorski lækkað um 2,8% þann 5. mars 2018 og aftur var verðið lækkað um 3,4% þann 5. apríl 2018. Breytingar á afurðaverði þorsks á þessu tímabili gáfu ekki tilefni til inngripa í verðlagninguna.

Byrjað var að nota þetta fiskverðsmódel fyrir þorsk, ýsu og karfa í júní árið 2017. Í júní 2017 var verð á slægðum þorski lækkað um 2,7% frá viðmiðunarverðinu í maí 2017. Fram til áramóta hækkaði síðan verðið 5 sinnum á árinu. Þann 4. júlí 2017 hækkaði verðið um 4,9%, um 3% þann 6. september, um 10% þann 2. október, um 3% þann 6. nóvember og um 3,5% þann 4. desember. Þann 5. janúar 2018 lækkaði síðan viðmiðunarverð á slægðum þorski um 1,9% en hækkaði aftur í febrúar 2018 um 2,1%. Í mars og apríl lækkaði hins vegar viðmiðunarverðið á slægðum þorski, fyrst um 2,7% þann 5. mars og síðan um 3,4% þann 5. apríl síðastliðinn.

Þrátt fyrir tvær lækkanir á viðmiðunarverði slægðs þorsks í röð hefur hækkunin verið 16,1% frá verðinu eins og það var í maí 2017 og er þá lækkunin sem varð þann 5. apríl síðastliðinn komin inn. Viðmiðunarverð á slægðri ýsu hækkaði um 2,1% frá maí 2017 til apríl 2018 og viðmiðunarverð á karfa er í apríl 2018 2,8% hærra en það var í maí 2017.

Viðmiðunarverð á óslægðum þorski er hins vegar 7,7% lægra í apríl 2018 en það var í maí 2017 og verð á óslægðri ýsu er 3,3% lægra í apríl 2018 en það var í maí 2017.

Verð á ufsa, slægðum og óslægðum, fylgir alfarið verðvísitölu afurðarverðs á landfrystum ufsaafurðum og er verðið í apríl 2018 2,7% lægra en það var í maí 2017.

Verðvísitala afurðaverðs sem notuð er fyrir þorsk er samanvegin vísitala landfrystra, saltaðra og feskra afurða. Fyrir ýsu er notuð samanvegin afurðaverðsvísitala fyrir landfrystar og ferskar afurðir. Í karfa er eingöngu stuðst við verðvísitölu landfrystra afurða þar sem vísitala fyrir ferskar karfaafurðir er ekki birt enn sem komið er.

Að lokum vona ég að framangreind samantekt útskýri hvernig breytingar á viðmiðunarverðum framangreindra fisktegunda eru ákvarðaðar.

Hólmgeir Jónsson

Breyting á viðmiðunarverðum 5. apríl 2018

Á fundi úrskurðarnefndar þann 5. apríl síðastliðinn var viðmiðunrverðum á þorski, ýsu og karfa í viðskiptum milli skyldra aðila breytt sem hér segir:

Verð á slægðum þorski lækkar um 3,4%, verð á óslægðum þorski lækkar um 5,4%, verð á slægðri ýsu lækkar um 4,6%, verð á óslægðri ýsu lækkar um 2,2% og verð á karfa lækkar um 6%.

Framangreindar breytingar gilda frá og með 5. apríl 2018.

Viðmiðunarverð í mars 2018

Á fundi úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna þann 5. mars síðastliðinn voru ákveðnar eftirfarandi breytingar á viðmiðunarverðum þorsks, ýsu, karfa og ufsa:
Viðmiðunarverð á slægðum þorski lækkar um 2,7% og viðmiðunarverð á óslægðum þorski lækkar um 3,6%.
Viðmiðunarverð á slægðri ýsu lækkar um 2,1% og viðmiðunarverð á óslægðri ýsu lækkar um 4,6%.
Viðmiðunarverð á karfa lækkar um 4,5%.
Viðmiðunarverð á slægðum og óslægðum ufsa hækkar um 1,5%.

Framangreindar breytingar gilda frá og með 5. mars 2018.

Breyting á viðmiðunarverði þorsks, ýsu og karfa

Á fundi úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna þann 5. febrúar var viðmiðunarverð á slægðum þorski hækkað um 2,1%. Viðmiðunarverð á óslægðum þorski var lækkað um 3,5%. Viðmiðunarverð á slægðri ýsu var lækkað um 0,9%. Viðmiðunarverð á óslægðri ýsu var hækkað um 1,3% og viðmiðunarverð á karfa var hækkað um 3%. Framangreindar breytingar á viðmiðunarverðum gilda frá og með 5. febrúar. 

Línuuppbót 2018 skv. kjarasamningi milli SSÍ og SFS

Að gefnu tilefni er vakin athygli á því að í síðustu kjarasamningum milli SSÍ og SFS kom inn ákvæði um sérstaka línuuppbót til skipverja á  línuskipum með beitingavél sem eru á útilegu. Þetta ákvæði kom inn í alla kjarasamninga sjómanna sem undirritaðir voru þann 18. febrúar 2017. Í grein 2.06 í kjarasamningi SSÍ segir:

"Skipverji sem er á línubátum með beitningavél á útilegu sem hefur verið 110 til 160 daga á sjó skal fá greidda línuuppbót miðað við fjölda úthaldsdaga á sjó. Hafi skipverji verið fleiri en 160 daga á sjó skal hann njóta fullrar línuuppbótar, en annars hlutfallslega þar sem uppbótin lækkar um 2% hvern fækkaðan dag. Óskert línuuppbót skal vera kr. 50.000 og greiðist fyrir 15. janúar ár hvert miðað við úthald síðastliðins almanaksárs. Skipverji sem hefur tekjur yfir kr. 50.000 á hvern úthalds­dag, á ekki rétt á þessari greiðslu. Hætti skipverji störfum hjá útgerð fyrir lok almanaksárs, skal hann fá línuuppbót greidda við lokauppgjör."

Breytingar á viðmiðunarverðum þorsks, ýsu, karfa og ufsa

Á fundi úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna var ákeðið að breyta viðmiðunarverðum á þorski, ýsu, karfa og ufsa í viðskiptum milli skyldra aðila  sem hér segir:

Viðmiðunarverð á slægðum þorski lækkar um 1,9%.

Viðmiðunarverð á óslægðum þorski lækkar um 4,9%.

Viðmiðunarverð á slægðri ýsu hækkar um 1,5%.

Viðmiðunarverð á karfa hækkar um 4,0%.

Viðmiðunarverð á slægðum og óslægðum ufsa lækkar um 1,2%.

Framangreindar breytingar á viðmiðunarverðunum taka gildi frá og með 5. janúar 2018. 

Úrsögn SVG úr Sjómannasambandi Íslands

Á félagsfundi í Sjómanna- og vélstjórafélagi Grindavíkur þann 13. desember síðastliðinn var samþykkt að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu um úrsögn úr Sjómannasambandi Íslands og Alþýðusambandi Íslands. Atkvæðagreiðslunni lauk þann 28. desember sl. og hafa atkvæði nú verið talin.

Á kjörskrá hjá félaginu voru 541 félagsmaður og af þeim greiddu 114 atkvæði um úrsögnina úr SSÍ eða 21% félagsmanna. Af þeim sem tóku afstöðu samþykktu 107 úrsögn úr Sjómannasambandi Íslands eða 94% þeirra sem greiddu atkvæði. Þrír greiddu atkvæði gegn úrsögn og fjórir seðlar voru auðir eða ógildir. Varðandi úrsögn úr ASÍ var niðurstaðan sú sama.

Það er því niðurstaða þessarar atkvæðagreiðslu að Sjómanna- og vélstjórafélag Grindavíkur fer úr Sjómannasambandi Íslands og verður því ekki lengur eitt af aðildarfélögum þess.

Ávirðingum Landssambands smábátaeigenda svarað

Eins og oft áður ræðst Landssamband smábátaeigenda að Sjómannasambandi Íslands vegna þess að skoðannir þessara samtaka fara ekki alltaf saman. Formaður og framkvæmdastjóri LS virðast ekki gera sér grein fyrir að Sjómannasamband Íslands stendur fyrir og er í hagsmunavörslu fyrir sjómenn sem eru launamenn hjá útgerðum. Landssamband smábátaeigenda er hins vegar hagsmunasamtök útgerðarmanna smábáta og því hlýtur að vera eðlilegt að hagsmunir þessara samtaka fari ekki alltaf saman.

 Tilefni síðasta nöldurs LS út í SSÍ, sem lesa má á heimasíðu samtakanna, er umsögn sem Sjómannasambandið gaf varðandi krókaaflamarkið. Krókaaflamarkið varð til á sínum tíma til að koma böndum á veiðar smábáta. Í tímans rás hafa bátar á krókaaflamarki verið stækkaðir og eru í raun ekki smábátar lengur. Því taldi SSÍ eðlilegt sbr. umsögnina að krókaaflaaflamarkinu yrði breytt í aflamark þar sem enginn munur er orðinn á þessum tveimur stjórnkerfum fiskveiðanna eins og málin hafa þróast. Þetta fer eitthvað illa í forsvarsmenn LS og blanda þeir kjarasamningum með einhverjum óskiljanlegum hætti inn í það mál.

 Kjarasamningur var vissulega gerður við LS árið 2012 fyrir smábáta. Sá samningur rann út í lok janúar árið 2014. Ekki hafa náðst samningar við LS um lagfæringu á þeim samningi, m.a. vegna þess að LS gerir kröfu um að samningurinn nái ekki eingöngu til smábáta heldur einnig til stærri báta. Á það hefur SSÍ ekki getað fallist enda þegar í gildi samningur fyrir stærri báta.

 Forsvarsmönnum LS til upplýsingar hefur stjórnkerfi fiskveiðanna engin áhrif á hvaða kjarasamningar gilda á bátaflotanum. Kjarasamningar breytast ekki sjálfkrafa við það að bátar séu færðir úr krókaaflamarki yfir í aflamark eða öfugt. Því hefur skoðun SSÍ á krókaaflamarki sem stjórntæki við fiskveiðar ekkert með kjarasamninga að gera.